sobota, 02 marzec 2024 13:12

Bezpieczne stosowanie tabletek wykrztuśnych. Poradnik dla pacjentów

wielkość czcionki Zmniejsz czcionkę Powiększ czcionkę
Wydrukuj
Email

kaszel mat.prasowe

W przebiegu kaszlu mokrego zaleca się stosowanie tabletek wykrztuśnych. Jakie jest ich działanie? Kiedy ich stosowanie ma sens? W jakich sytuacjach lepiej unikać przyjmowania takich leków? Wyjaśniamy.

Jak działają tabletki wykrztuśne?

Leki wykrztuśne (mukoaktywne) to środki, których zadaniem jest pomaganie w usuwaniu wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych. Normalizują wydzielanie śluzu [1] i sprawiają, że plwocina staje się bardziej wodnista i łatwiejsza do usunięcia [2].

Przyjmowanie tabletek wykrztuśnych stymuluje wydzielanie mucyn przez komórki nabłonkowe układu oddechowego. Działa też bezpośrednio na gruczoły oskrzelowe, by produkowały więcej dobrze uwodnionego śluzu. Dzięki temu w drogach oddechowych dochodzi do zwiększenia objętości płynnej wydzieliny i można skuteczniej ją odkrztusić [3].

Kiedy należy stosować tabletki wykrztuśne?

Przyjmowanie leków wykrztuśnych jest wskazane w przebiegu schorzeń dróg oddechowych, którym towarzyszy kaszel mokry i zagęszczanie wydzieliny. Tabletki, które ułatwiają jej odkrztuszanie, wspierają też naturalne mechanizmy radzenia sobie z infekcją wirusową dróg oddechowych oraz poprawiają skuteczność antybiotykoterapii w chorobach bakteryjnych [2].

Po tabletki wykrztuśne zazwyczaj należy sięgnąć w leczeniu i zmniejszaniu objawów takich chorób, jak [2]:

ostre zapalenie błony śluzowej nosa i zatok;
ostre zapalenie oskrzeli;
przewlekłe zapalenie oskrzeli i przewlekła obturacyjna choroba płuc;
pozaszpitalne zapalenie płuc;
mukowiscydoza.

Co zawierają bezpieczne tabletki wykrztuśne?

Wśród substancji o charakterze wykrztuśnym znajduje się przede wszystkim bromheksyna oraz jej czynny metabolit – ambroksol. Ten ostatni związek jest lekiem o większej skuteczności [3]. Dlatego znajduje powszechne zastosowanie w dostępnych bez recepty tabletkach wykrztuśnych, kroplach, kapsułkach i syropach. Efekty jego działania na gruczoły okołoskrzelowe widać w zmniejszaniu lepkość wydzieliny oskrzelowej oraz poprawie transportu śluzowo-rzęskowego. Ambroksol wykazuje również działanie przeciwzapalne oraz podnosi stężenie niektórych antybiotyków w ślinie (np. doksycykliny, amoksycyliny i erytromycyny) [2]. Przyjmowanie tabletek wykrztuśnych z tą substancją czynną może być korzystne w leczeniu ostrych infekcji układu oddechowego oraz przewlekłych chorób płuc [3].

Poza tym leki wykrztuśne mogą bazować na [3]:

pochodnych gwajakolu – sulfogwajakol i gwajafenezyna;
organicznych i nieorganicznych związkach zawierających jod (jodek potasu i jodowany glicerol);
hipertonicznych roztworach soli fizjologicznej (do stosowania w inhalacjach).

Na co trzeba uważać podczas przyjmowania tabletek wykrztuśnych?

Należy pamiętać, że działanie wykrztuśne może nasilać kaszel. Dlatego tabletek wykrztuśnych nie należy przyjmować [4]:

bezpośrednio przed snem (zaleca się przyjęcie tabletki nie później niż 3 godziny przed udaniem się do łóżka);
w ciąży i podczas karmienia piersią;
podczas trwającego ataku astmy;
w leczeniu astmy i innych chorób płuc lub oskrzeli, którym nie towarzyszy zaleganie wydzieliny;
jednocześnie z innymi lekami na mokry kaszel.

Nie zaleca się również stosowania tabletek wykrztuśnych przy krwiopluciu oraz dłużej niż 4-5 dni bez wcześniejszej konsultacji lekarskiej.

Czy dzieci mogą przyjmować tabletki wykrztuśne?

Leki wykrztuśne są powszechnie stosowane leczeniu chorób układu oddechowego z nadmiernym wydzielaniem śluzu nie tylko u dorosłych, ale także u dzieci. Trzeba jednak pamiętać, że postać tabletek nie jest wskazana dla najmłodszych. Ze względu na formę podawania i ryzyko niepołknięcia lub zachłyśnięcia się tabletką, nie należy stosować tej postaci produktu leczniczego u dzieci poniżej 6 lat. Dla maluchów dostępne są leki wykrztuśne w formie kropli doustnych, roztworu lub syropu.

Podsumowując, tabletki wykrztuśne mogą być bezpiecznie stosowane u starszych dzieci i dorosłych, ale bez konsultacji lekarskiej nie można brać ich dłużej niż przez 5 dni. Wykorzystuje się je w leczeniu zaostrzeń oraz ostrych stanów zapalnych dróg oddechowych z towarzyszącym im nadmiernym wydzielaniem śluzu. Ich stosowanie znacząco poprawia jakość życia pacjentów z mokrym kaszlem.